Nieuwsflits - Wijzigingen energieverplichtingen

Energie-efficiënt produceren wordt een steeds belangrijker onderdeel van de bedrijfsvoering. Enerzijds door de huidige context met groeiende aandacht voor de klimaatopwarming. Anderzijds door wetgeving die bedrijven meer en meer aanzet om het energieverbruik te optimaliseren. Voor energie-intensieve bedrijven met een primair energieverbruik van meer dan 0,1 PJ per jaar, worden reeds heel wat verplichtingen opgelegd (o.a. energieplan en energiestudies bij uitbreidingen).

De Vlaamse regering heeft inmiddels beslist om ook de KMO’s in de toekomst bijkomende verplichtingen op te leggen afhankelijk van hun totaal energieverbruik, zoals de uitvoering van een energie-audit, opmaak van een energiebalans en uitvoering van energiebesparende maatregelen. Wetgeving hieromtrent is nog in de maak en wordt verwacht tegen het einde van het jaar.

Wel werden reeds enkele wijzigingen aangebracht in het energiedecreet,  energiebesluit en Vlarem II, waar je als bedrijf best nu al rekening mee houdt bij (toekomstige) projecten.

Daling drempel energieplan naar 0,1 PJ/jaar

VLAREM II, energiebesluit en omgevingsvergunningsbesluit

Besluit van de Vlaamse Regering van 23 april tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1  juni  1995  houdende  algemene  en  sectorale  bepalingen  inzake  milieuhygiëne,  het  Energiebesluit  van 19 november 2010 en van het besluit van de Vlaamse Regering van 27 november 2015 tot uitvoering van het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, B.S. 28 mei 2021.
Op 28 mei werd het besluit van de Vlaamse Regering van 23 april gepubliceerd. Toelichting omtrent dit besluit, is terug te vinden in de vorige nieuwsflits (Update wetgeving 2^de kwartaal), maar gezien de relevantie op vlak van energie voor onderneming, worden hieronder de wijzigingen nogmaals kort samengevat.
 
VLAREM II:
 
De drempel voor de verplichting tot opmaak van een energieplan cf. artikel 4.9.1.1. van VLAREM II voor inrichtingen met een totaal primair energiegebruik van ten minste 0,5 PJ per jaar werd verlaagd naar 0,1 PJ/jaar. Dit energieplan dient te worden opgemaakt binnen 9 maanden na het eerstvolgende ingediende IMJV.
 
Energiebesluit:

In het energiebesluit worden enkele begrippen en definities gewijzigd (vb. externe koudelevering, warmtelevering, openbare verlichting). Van de diverse wijzigingen die zijn opgenomen, zijn onderstaande de meest relevante voor ondernemingen:

• verlagen van de drempel van de verplichting voor ingedeelde inrichtingen van ondernemingen om een conform energieplan te hebben;
• wijzigingen aan de berekeningsmethodiek voor het toekennen van steun voor hernieuwbare energie;
• het wijzigen van bepalingen rond de garanties van oorsprong

Conform verklaarde energieplannen moeten ook ingegeven worden in de webapplicatie energieaudit grote ondernemingen. Hiervoor is een speciale categorie aangemaakt, die geselecteerd kan worden bij het aanmaken van een energieaudit in de webapplicatie.

Verzameldecreet energie

Een verzameldecreet energie, gepubliceerd in het B.S. op 25 november 2020, zet de richtlijnen m.b.t. de energieprestatie van gebouwen en energie-efficiëntie gedeeltelijk om naar het gewestelijk niveau. De belangrijkste zaken die voor bedrijven van belang kunnen zijn, worden hieronder toegelicht.

Vanaf 2026 permanente controle op energieverbruik in niet-residentiële gebouwen

(verzameldecreet energie, art. 4 en 31-33)

Uiterlijk op 31 december 2025 moeten verwarmde of gekoelde gebouwen die niet voor bewoning bestemd zijn (niet-residentiële gebouwen), zoals kabinetten, kantoren of winkels, beschikken over een systeem van gebouwautomatisering en -controle, dat het energieverbruik permanent monitort.
 
Deze van oorsprong Europese verplichting geldt voor alle niet-residentiële gebouwen met:

• verwarmingssystemen of gecombineerde ruimteverwarmings- en ventilatiesystemen met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW, of
• airconditioningsystemen of gecombineerde airconditioning- en ventilatiesystemen met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW.

Een gebouwautomatisering en -controlesysteem is:
 
‘Een systeem dat alle producten, software en technische diensten omvat die het energie-efficiënt, zuinig en veilig functioneren van technische bouwsystemen kan ondersteunen d.m.v. automatische controles en het vergemakkelijken van het handmatig beheer van die technische bouwsystemen.’
 
en kan tenminste:

• het energieverbruik permanent controleren, bijhouden, analyseren en de bijsturing ervan mogelijk maken;
• de energie-efficiëntie van het gebouw toetsen, rendementsverliezen van technische bouwsystemen opsporen, en de persoon die verantwoordelijk is voor het beheer van de voorzieningen of de technische installaties, informeren over de mogelijkheden om de energie-efficiëntie te verbeteren;
• communicatie met verbonden technische bouwsystemen en andere apparaten in het gebouw mogelijk maken, en interoperabel zijn met technische bouwsystemen van verschillende soorten eigendomstechnologieën, toestellen en fabrikanten.

Het technische bouwsysteem omvat ‘de technische uitrusting voor ruimteverwarming, bereiding van sanitair warm water, koeling, ventilatie, verlichting, gebouwautomatisering en -controle, energieopwekking inclusief elektriciteitsopwekking ter plaatse, of een combinatie daarvan, met inbegrip van systemen die gebruikmaken van energie uit hernieuwbare bronnen’.

Voor gevallen waar het technisch of economisch niet haalbaar is om gebouwen van gebouwautomatisering en -controlesystemen te voorzien, kan de Vlaamse regering uitzonderingen toestaan. Gebouwautomatiseringssystemen zijn immers niet gemakkelijk te installeren in bestaande gebouwen, zoals oude schoolgebouwen of beschermde monumenten, of in gebouwen met meerdere eigenaars.

De Vlaamse Regering kan gebouwen die voldoen aan deze verplichting, vrijstellen van de periodieke keuringsplicht voor hun verwarmings- en aircosystemen voor de toegankelijke delen met een nominaal vermogen van meer dan 70 kW.

Energierenovatie verplicht bij overdracht van niet-residentieel gebouw
(verzameldecreet energie, art. 35-36 en 43)

Bij overdracht van een niet-residentieel gebouw wordt een minimaal energieprestatieniveau (terug te vinden onder https://www.energiesparen.be/NR/renovatieverplichting) opgelegd binnen een gestelde termijn na het verlijden van akte. Hierbij kan een reeks van aparte eisen, maatregelen en type-renovatiewerken bepaald worden. De instrumenterende ambtenaar neemt de verplichting en de daaraan gekoppelde voorwaarden op in de authentieke akte.

Wanneer vastgesteld wordt dat niet voldaan wordt aan de vastgestelde minimale eisen inzake renovatie kan het VEKA aan de natuurlijke persoon of de rechtspersoon op wie de verplichting rust een administratieve geldboete opleggen van 500 euro tot en met 200.000 euro. Het VEKA legt ook een nieuwe termijn vast waarbinnen de betreffende verplichting alsnog moet worden nageleefd.
Als de natuurlijke persoon of de rechtspersoon bij het verstrijken van de termijn nog steeds in gebreke blijft, kan het VEKA hem of haar een nieuwe administratieve geldboete opleggen, alsook een nieuwe termijn vastleggen waarbinnen de betreffende verplichting alsnog moet worden nageleefd. Deze procedure wordt herhaald tot aan de verplichting is voldaan.

Oplaadpunten elektrische voertuigen verplicht in alle nieuwe en bestaande gebouwen met minstens 10 of 20 parkeerplaatsen

(verzameldecreet energie, art. 37-38 en 45-46)

Gebouwen en parkeergebouwen die nieuw zijn of een ingrijpende renovatie ondergaan (beide met omgevingsvergunning vanaf 11/3/2021) met meer dan tien parkeerplaatsen moeten voldoen aan minimale eisen inzake elektromobiliteit:

1. minstens twee oplaadpunten voor normaal of hoog vermogen voor een elektrisch voertuig;

2. infrastructuur voor leidingen, of minstens goten voor elektrische kabels, voor minstens één op vier parkeerplaatsen, om de installatie van oplaadpunten voor normaal of hoog vermogen voor elektrische voertuigen in een later stadium mogelijk te maken.

Bij ingrijpende renovaties gelden de verplichtingen alleen voor dat gedeelte van de werken aan en investeringen in oplaadinstallaties en leidingen waarvan de kosten niet meer bedragen dan 7 % van de totale kosten van de renovatie.

Een ‘ingrijpende renovatie’ is - specifiek in het kader van elektromobiliteit - de renovatie van een gebouw of parkeergebouw, waarbij meer dan 25% van de oppervlakte van de bouwschil een renovatie ondergaat.

Daarnaast moeten alle bestaande niet-residentiële gebouwen met een parkeerterrein met meer dan 20 parkeerplaatsen uiterlijk op 1 januari 2025 uitgerust zijn met minstens 2 oplaadpunten voor een elektrisch voertuig (met normaal of hoog vermogen).

BESLUIT: elk niet-residentieel gebouw met een parking van minstens 20 parkeerplaatsen moet tegen 2025 over 2 elektrische laadpalen beschikken, ook als ze tussen nu en 2025 geen omgevingsvergunning aanvragen.

Voor de volledigheid, willen we hieraan ook toevoegen dat het verzameldecreet energie een aardgasaansluiting verbiedt bij nieuwe grote verkavelingen, grote groepswoningbouwprojecten of grote appartementsgebouwen, waarvan de omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden of voor stedenbouwkundige handelingen vanaf 1 januari 2021 is aangevraagd, behalve in geval van collectieve verwarming via warmtekrachtkoppeling of in combinatie met een hernieuwbare-energiesysteem als hoofdverwarming. De Vlaamse Regering bepaalt de nadere regels over de grootte van de verkavelingen, de groepswoningbouwprojecten en de appartementsgebouwen die onder deze verplichting vallen, en over de hernieuwbare-energiesystemen die hiervoor in aanmerking komen.

Steunregeling hernieuwbare energie (energiebesluit)

Op 30 december 2020 werden enkele wijzigingen gepubliceerd van het Energiebesluit van 19 november 2010, met betrekking tot energetische renovatie, REG-premies, elektromobiliteit,  premies voor stationaire installaties voor elektrochemische opslag van elektriciteit, steunregime voor middelgrote PV-installaties en middelgrote windturbines. Deze wijzigingen/aanvullingen zijn deels gekoppeld aan de hierboven beschreven wijzigingen (zoals o.a. definitie van energetische renovatie, parkeergebouw, etc.).

In deze toelichting beperken we ons tot de steunregeling voor hernieuwbare energie. De steunregeling voor middelgrote PV-installaties (40KW tot 2 MW) en middelgrote windturbines (10KWe tot en met 300KWe) gebeurt op basis van een wedstrijd (call), die een op voorhand vastgelegd budget verdeelt over de verschillende projecten op basis van de kostenefficiëntie.

Wie investeert in een nieuw groenestroomproject ontvangt dan niet langer groenestroomcertificaten, maar gaat voortaan via de call groene stroom in competitie met andere steunaanvragers.

Het is de bedoeling om regelmatig projectoproepen te organiseren. Zo komt er in september een nieuwe oproep voorbehouden voor projecten uit de categorie ‘Overige zonnepanelen’ - dat zijn de meest gangbare zonneprojecten met een omvormervermogen groter dan 40 kW tot en met 2 MW die niet op marginale gronden geplaatst worden en niet op waterpartijen drijven. En er is een intentie om nog in december 2021 een oproep voor alle categorieën van de call groene stroom te organiseren. Zo wil de Vlaamse overheid de investeringsmarkt blijven aanwakkeren.

Versterkte wetgeving op komst voor niet energie-intensieve ondernemingen

Tot slot willen we jullie ook informeren over bijkomende energieverplichtingen die in de maak zijn voor niet energie-intensieve bedrijven. Zowel KMO’s als Grote Ondernemingen zullen bijkomende inspanningen moeten doen om zo energie-efficiënt mogelijk te werken.

In  het Vlaams regeerakkoord 2019 –2024 werd opgenomen  de  mini-EBO  trajecten verder  te  zetten: “Het  instrument  van  de mini-energiebeleidsovereenkomsten  wordt  verder  uitgewerkt  en  uitgebreid  naar  nieuwe sectoren. Door middel van vrijwillige overeenkomsten met de kmo’s laten we hen gericht en klimaatvriendelijk investeren.”

Meer info over de steun voor groene energie en WKK: https://www.energiesparen.be/groene-energie-en-wkk/prof

Link wijzigingen energiedecreet: Decreet van 30 oktober 2020 tot wijziging van het Energiedecreet , B.S. 25 november 2020.

Link wijzigingen energiebesluit:  Besluit van de Vlaamse Regering van 18 december houdende wijziging van het Energiebesluit van 19 november 2010, B.S. 30 december 2020.